Laser
De envelopjes hadden de
doorslag gegeven. De tantes hadden tussen de gebloemde felicitatiekaartjes
discreet, knisperende platgestreken bankbiljetten gestopt. De
teksten op de kaartjes hadden bijna unaniem betrekking op zijn
volwassenheid en zijn recht om met vuisten op tafels te slaan.
Hij begreep er niks van. Wat hij wel begreep was, dat hij moest
kussen om te bedanken, hetgeen hij met tegenzin deed. Achttien
was hij geworden. Een gewone jongen uit een eindexamenklas, een
krantenwijk, de puisten voorbij, ongelukkig verliefd en een visus
van min 6.
De bril met dikke glazen van de lagere school had lang geleden
al plaats gemaakt voor lenzen, maar echt prettig vond hij het
gevecht van zijn grote vingers met de kleine glaasjes die uiterst
secuur ingebracht moesten worden, niet. Als hij na een avondje
stappen, na de stereotiepe vette hap, op de bank in de huiskamer
ongewild in slaap viel, had hij zeer veel moeite om met enigszins
onvaste hand het minimale glaasje ergens uit zijn hoofd te moeten
vissen, alvorens zich slaapdronken op zijn bed te kunnen laten
vallen.
Toen hij op een regenachtige ochtend het regionale dagblad ergens
voor een brievenbus uit zijn handen had laten glippen en het zorgvuldig
weer in elkaar probeerde te vouwen, was zijn oog op een advertentie
gevallen. 'Ooglaseren, stond er, 'nu ook bij u in de buurt. De
naam van het dorp waar hij woonde werd genoemd. Thuis had hij
de advertentie goed bestudeerd, maar het exorbitante bedrag dat
voor de totaalbehandeling gevraagd werd, was voor een eenvoudige
scholier niet op te hoesten. Voortaan werden alle karweitjes die
hij thuis voor zijn ouders deed, zoals gras maaien, zolder opruimen
etc. met geld beloond. De oma's van beide kanten waren ook buitengewoon
gul als hij voor hen de boodschappen deed. En nu, na zijn verjaardag
was het dan eindelijk zover. Het streefbedrag om één
oog te laten behandelen, was bereikt. Het eerste consult kon
worden aangevraagd.
Wat een geluk, dat zijn ogen voor behandeling in aanmerking kwamen.
Een afspraak voor de grote dag was dan ook snel gemaakt. Een week
voor de ingreep deed hij zijn lenzen uit en zette hij zijn zware
lagere school bril weer op. Op deze manier werd zijn oog optimaal
voorbereid op de ingreep, zo was hem verteld. Hoewel het uiteindelijke
gebeuren slechts een minuutje in beslag zou nemen, was hij
op de dag zelf toch nog behoorlijk zenuwachtig. Zijn moeder begeleidde
hem. Na een paar dagen zou zijn gezichtsvermogen optimaal zijn.
Al na één dag zag hij met het betreffende oog stukken
beter. Het zicht werd per uur helderder. Hij was blij en verheugde
zich nu al op een behandeling van het andere oog, waar tot zolang
nog een lens in gedragen moest worden. Toen de nieuwigheid er
een beetje af was en hij zich geconcentreerd zat voor te bereiden
op een tentamen, gebeurde er iets vreemds. Terwijl hij zat te
studeren en spelenderwijs zijn 'slechte' oog afdekte, kreeg hij
een bijzondere sensatie. De gehele bladzijde natuurkunde, een
vak waar hij geen ster in was, verscheen in zijn totaliteit voor
zijn gelaserde oog. Hij sloeg de bladzijde om en een ingewikkelde
theorie zette zich vast op zijn netvlies. De vorige bladzijde
kon hij moeiteloos hardop citeren. De ingewikkelde theorie eveneens.
Toen hij zijn hand voor het oog met de lens weghaalde, was ook
het fenomeen verdwenen. Hij wist niet hoe hij het had. Had hij
dit zijn hele leven moeten missen? Had hij voor niks al die moeite
moeten doen op school. Uren moeten studeren om een rijtje woordjes
uit zijn hoofd te leren? Zagen alle mensen met gezonde ogen hele
bladzijden in een keer en konden zij die moeiteloos reproduceren?
Voorzichtig informeerde hij tijdens het avondeten bij zijn zusje
die nooit een bril gedragen had of zij dat kon. Ze keek hem aan
alsof hij gek was geworden. "Doe es normaal!", zei ze..
De daarop volgende dagen testte hij zijn nieuwe verworvenheid
uit in de bibliotheek. In minder dan 10 minuten had hij, zijn
slechte oog afgedekt, een volledig boekwerk van 765 bladzijden
in zijn hoofd. Las hij met beide ogen tegelijkertijd, dan duurde
het net zo lang als vroeger en kon hij de tekst niet meer woordelijk
citeren. Wetteksten, gebruiksaanwijzingen, time-tables, kassabonnen,
alle gedrukte en geschreven tekst kon hij scannen met zijn gelaserde
oog èn onthouden. Hij werd er bang van en las alles wat
los en vast zat over het laseren van ogen. Nergens kwam hij het
fenomeen 'scannen met het oog' tegen. Op school leverde het mooie
voldoendes op. Voorbereidingen voor tentamens, het lezen van boeken,
alles werd een fluitje van een cent. Hij hield tijd over en nam
er nog een krantenwijk bij. Met de liefde ging het, nu hij op
school zoveel zelfvertrouwen aan de dag legde, van een leien dakje.
De meisjes vonden zijn tic om met één hand zijn
oog af te dekken erg charmant en sommigen wilden in de fietsenstalling
graag een zoentje van hem stelen. Zijn succes zette een nieuwe
trend. Op uitgaansavonden werden er jongens gesignaleerd met een
Moshe Dayan lapje voor het oog. Maar soms kon zijn moeder hem
eigenaardig aankijken als hij met één oog de krant
las, deze meteen weer weglegde en toch feilloos kon zeggen hoe
het weer er de komende dagen uit zou zien en waar de depressies
vandaan kwamen. 's Nachts lag hij te woelen en vroeg zich af
of hij zijn eenogig kunstje aan de buitenwereld kenbaar moest
maken, of zijn moeder in vertrouwen moest nemen. Hij kreeg akelige
visioenen van journalisten die de deur plat zouden lopen, Tv-opnamen
waarin hij zijn kunsten zou moeten vertonen, Circus Renz, of
erger nog, Joop van den Enden op de stoep. Het hele dorp zou overspoeld
worden door de media en allemaal zouden ze één oog
willen laten laseren bij het Lasercentrum in zijn dorp. Hij besloot
tegen iedereen te zwijgen. Tegelijkertijd besloot hij zijn slechte
oog niet te laten behandelen, want het risico dat zijn andere
oog weer normaal zou worden vond hij te groot.
En zo kon het gebeuren dat mensen in het dorp na verloop van tijd
over hem spraken als die vreemde jongen die altijd met één
oog las. "Ik snap niet dat hij zich niet laat laseren",
zeiden ze dan tegen elkaar. "Wèt hoeft ie er niet
vur te gôn".